Poliçe: Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Düzenlenir?

Poliçe, sigorta şirketi ile sigortalı arasında imzalanan önemli bir sözleşmedir. Türk Ticaret Kanunu'na göre sigorta şirketleri, hizmet başladıktan sonra 24 saat içinde bu belgeyi düzenleyip teslim etmek zorundadır. Hayatımızın birçok alanında karşımıza çıkan bu sözleşme, belirli risklere karşı finansal koruma sağlayan yasal bir taahhüttür.

Poliçe Nedir?

Türk Ticaret Kanunu'nun 671-775. maddeleri arasında düzenlenen poliçe, özünde bir kambiyo senedi ve kıymetli evrak türüdür. Aslında bu belge, üçlü bir ilişkiyi düzenleyen özel bir senet olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu üçlü yapıda; düzenleyen (keşideci), muhatap ve lehtar olmak üzere üç taraf yer almaktadır. Poliçe nedir sorusuna en doğru yanıt, belirli bir kişinin emrine, içinde yazılı tutarın ödenmesi için düzenleyenin belli bir kişiye karşı yazdığı ve senet metninde "poliçe" kelimesini içeren bir belge olmasıdır.

Düzenleyen, muhataba poliçede adı yazılı olan lehtara belirli bir miktar paranın ödenmesi emrini vermektedir. Bununla birlikte, bu sözleşme çifte yetki veren bir havale niteliğindedir. Özellikle üç taraf arasındaki ilişkiyi şöyle tanımlayabiliriz:

• Düzenleyen ile muhatap arasındaki ilişkiye karşılık (provizyon)
• Düzenleyen ile lehtar arasındaki ilişkiye asıl borç (bedel)
• Lehtar ile muhatap arasındaki ilişkiye de havale ilişkisi

Bu belge kanunen emre yazılı bir senettir. Ancak "emre yazılı değildir" gibi bir kayıt içerdiğinde nama yazılı kıymetli evrak niteliği kazanmaktadır.

Hukuken hiç kimse tek taraflı bir işlemle başka birisini borç altına sokamadığı için muhatap, poliçeyi kabul edip etmemekte serbesttir. Kabul etmesi halinde, senet bedelini ödeme yükümlülüğü altına girmekte ve asıl borçlu haline gelmektedir. Ayrıca, sigorta poliçe sorgulama işlemleri ile benzerlik gösterse de kambiyo senedi olan poliçe tamamen farklı bir hukuki belgeyi ifade etmektedir. Türkiye'de DASK poliçe sorgulama gibi sigorta belgelerinden farklı olarak, poliçe illetten mücerrettir (sebepten bağımsızdır). Bu nedenle düzenlenebilmesi için taraflar arasında mutlaka bir borç ilişkisinin varlığı aranmamaktadır. Poliçe, tedavüle çıktıktan sonra ciro edilerek piyasada dolaşıma sokulabilmektedir. Bu özelliği onu diğer belgelerden ayıran önemli bir niteliktir.

Neden Önemlidir?

Poliçe, beklenmedik risklere karşı finansal koruma sağlayarak hem bireyler hem de kurumlar için hayati bir güvence oluşturmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’na göre düzenlenen poliçeler, sigorta şirketi ile sigortalı arasındaki hak ve sorumlulukları net bir şekilde tanımlamaktadır. Bu sayede risk gerçekleştiğinde sigortalı kişi haklarını kolayca kullanabilmekte ve mağduriyetlerin önüne geçilmektedir.

Doğru düzenlenen bir poliçe, teminatları açıkça ifade ederek tarafların anlaşmasını güvence altına almaktadır. Ayrıca, olası maddi kayıpları da önlemektedir. Ticari işlemlerde ise, alacakların teminat altına alınmasını sağlayarak finansal güvenliği artırmaktadır. Örneğin, DASK poliçesi doğal afetlerde oluşabilecek zararları karşılayarak ev sahiplerini koruma altına almaktadır.

Nasıl Düzenlenir?

Yetkili sigorta acenteleri veya şirketleri tarafından uzman personel aracılığıyla düzenlenen ve tarafların haklarını güvence altına alan bir belgedir. Türk Ticaret Kanunu’na göre, sigorta şirketleri poliçeyi düzenledikten sonra 24 saat içinde imzalayıp sigorta sahibine teslim etmek zorundadır. Poliçede yer alan bilgiler şu şekildedir;

• Sigortalının kimlik veya vergi numarası
• Sigorta türü
• Başlangıç ve bitiş tarihi
• Teminatlar
• Prim tutarı
• Ödeme planı

Her poliçe, genel ve özel şartları kapsamaktadır. Genel şartlar tüm sigorta kuruluşları için aynıdır. Özel şartlar ise poliçeye özgü maddeleri içermektedir. Sigortalama süreci tamamlandığında tarafların anlaşmasıyla poliçenin geçerlilik süresi başlamaktadır. Sigorta poliçe sorgulama işlemleri, poliçede yer alan teminatların ve kapsamların net bir şekilde görülebilmesini sağlamaktadır. Bu sayede olası mağduriyetler önlenmektedir.

Poliçe Düzenlerken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Sigorta güvencesi elde etmenin en kritik adımı, sözleşme düzenlenirken dikkat edilmesi gereken hususlardır. Doğru bilgilerin verilmesi, bu sürecin temelini oluşturmaktadır. Düzenleme sırasında verdiğiniz tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru olması gerekmektedir. Aksi takdirde, sigorta şirketi poliçeyi iptal etme hakkına sahip olabilmektedir. Ayrıca hasar anında tazminat alamama riskiyle karşılaşabilirsiniz.

Öncelikle, poliçeyi mutlaka baştan sona okumalısınız. Bununla birlikte, sigorta genel şartlarını da incelemeniz gerekmektedir Bu şartlar, teminat kapsamını ve kapsam dışında kalan durumları açıklamaktadır. Sigorta poliçe sorgulama işlemleri de bu bilgileri doğrulamanıza yardımcı olabilmektedir.

Ayrıca, poliçe kapsamını tam olarak anlamak önemlidir. Hangi durumların teminat altına alındığını ve hangi durumların kapsam dışı bırakıldığını bilmelisiniz. Özellikle prim ödeme koşullarına dikkat edilmelidir. Teminat, sigorta priminin tamamının veya ilk taksitin ödenmesiyle başlamaktadır.

İşte sözleşme düzenlerken dikkat etmeniz gereken temel noktalar:

• İhtiyaçlarınızı doğru belirleyin ve buna göre teminat seçimi yapın
• Güvenilir bir sigorta şirketi seçin
• Doğru ve eksiksiz bilgi verin
• Teminat kapsamını tüm yönleriyle inceleyin
• Prim ödeme koşullarını anlayın
• Hasar bildirimi ve işlem sürecini öğrenin
• Muafiyet ve müşterek sigorta uygulamalarını kontrol edin

Düzenleme sürecinde bahsi geçen tüm detaylar hakkında sigorta uzmanlarına soru sormaktan çekinmeyin. Sigorta şirketi temsilcisinin açıklamalarını anlamadığınız noktalar olursa, mutlaka açıklığa kavuşturun. Sonuç olarak, doğru düzenlenen bir poliçe, olası risklere karşı sizi ve varlıklarınızı güvence altına alacak bir koruma kalkanıdır.

Poliçe Türleri ve Kapsamları Nelerdir?

Sigorta dünyasında farklı ihtiyaç ve risklere göre tasarlanmış çeşitli türleri bulunmaktadır. Sigorta ettirilen menfaat ve güvence altına alınan risklere bağlı olarak poliçe çeşitleri değişkenlik göstermektedir. Devlet tarafından zorunlu tutulan sigortaların yanı sıra kişilerin isteğe bağlı olarak yaptırdıkları sigorta poliçeleri de mevcuttur.

En yaygın karşılaşılan türleri şunlardır:

• Konut sigortası poliçesi
• Kasko sigortası poliçesi
• Trafik sigortası poliçesi
• Sağlık sigortası poliçesi
• DASK poliçe sorgulama sisteminde yer alan zorunlu deprem sigortası

Özellikle trafik sigortası ve zorunlu deprem sigortası (DASK) yasal olarak zorunlu tutulduğundan, bu tür poliçeler sigorta şirketlerine göre farklılık göstermemektedir. Yasal düzenlemeler gereği, bu poliçeler herkese aynı teminatları sunmaktadır. Ayrıca kapsamları özel ve genel şartlar ile belirlenmiştir.

Bu kapsamlar, sigortalının belge ile güvence altına aldığı riskleri ifade etmektedir. Sigorta poliçe sorgulama hizmetleriyle, sahip olduğunuz poliçenin kapsamını kolayca öğrenebilirsiniz. Sigorta kapsamları temel olarak iki ana başlıkta incelenebilmektedir: Adlandırılmış Riskler Kapsamı ve Tüm Risk kapsamı.

• Adlandırılmış Riskler Kapsamı: Yalnızca belgede özellikle belirtilen tehlikeleri kapsamaktadır. Örneğin, sadece yangın riskini içeren bir poliçe, sel gibi başka tehlikelerden kaynaklanan zararları karşılamamaktadır.
• Tüm Risk Kapsamı: Belgede özellikle hariç tutulmayan tüm olayları güvence altına alır. Bu tür poliçeler "all risk" olarak da bilinmekte ve çok daha geniş bir koruma sağlamaktadır.

Sonuç olarak poliçe, günlük hayatımızda ve ticari ilişkilerimizde karşılaşabileceğimiz beklenmedik durumlara karşı sizi korumaktadır. Finansal güvenliğinizin temel taşıdır. Farklı risk türlerine göre seçeceğiniz uygun poliçe türleri sayesinde, geleceğinizi güvence altına alabilir ve içiniz rahat bir şekilde yaşamınıza devam edebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular