Kusur Oranı İtirazı: Nasıl Öğrenilir, Nasıl Yapılır?
2024 yılında Türkiye'de 623.148 trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 356.368'i maddi hasarlı, 264.491'i yaralanmalı ve 2.289'u ölümlü kazalardır. Bu istatistikler, Kusur Oranı İtirazı sürecinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
Trafik kazası sonrası belirlenen kusur oranları, sigorta tazminatlarını ve maddi hasarların karşılanmasını doğrudan etkiliyor. Kusur oranına itiraz sürecinde, taraflar 30 gün içinde karara itiraz edebilmektedir. Bu süreçte Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM), Trafik Mahkemesi veya Sigorta Tahkim Komisyonu gibi farklı kurumlar üzerinden haklarını arayabilmektedir.
Kusur Oranı Nedir?
Trafikte yaşanan kazaların ardından karşılaşılan en önemli kavramlardan biri Kusur Oranı İtirazı sürecinin temelini oluşturan kusur oranıdır. Kusur oranı, kazada tarafların ne kadar sorumlu olduğunu gösteren ve genellikle yüzdelik ifadelerle belirtilen bir değerdir.
Kazada kusur oranı belirlenirken, kazanın gerçekleştiği konum, hava şartları, yol durumu ve kaza anındaki araç ve sürücülerin durumu gibi faktörler dikkate alınmaktadır. Bu değerlendirme sonucu ortaya çıkan kusur oranları tipik olarak %0, %25, %50, %75 ve %100 şeklinde belirlenmektedir.
Kusur oranına itiraz sürecini anlamak için öncelikle asli kusur ve tali kusur kavramlarını bilmek gerekir. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 84. maddesine göre, kazanın asıl sorumlusu olan kişi asli kusurlu sayılmaktadır. Asli kusur ve tali kusur yüzde oranları şu şekildedir:
- %100 asli kusurlu: Tamamen hatalı olmak
- %75 asli kusurlu ve %25 tali kusurlu: Büyük oranda hatalı olmak
- %50-%50: Her iki tarafın eşit derecede kusurlu olması
Sigorta şirketleri, TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) aracılığıyla kusur oranlarını belirlemektedir. Bununa birlikte, kendilerine gönderilen evrakları 3 iş günü içerisinde incelemektedir. Eğer sigorta şirketlerinden ve taraflardan 5 gün içerisinde bir itiraz gelmezse, belirlenen kusur oranları doğru kabul edilmekte ve tazminatlar buna göre ödenmektedir.
Nasıl Öğrenilir?
Kusur oranı itiraz sürecinizi birkaç farklı şekilde öğrenebilirsiniz.
SBM Üzerinden
- http://www.sbm.org.tr adresine girerek, “Hizmetler > Kaza Tespit Tutanağı Sorgulama ve İtiraz” bölümünden kusur oranınızı öğrenebilirsiniz.
- Sigorta şirketleri, kaza tespit tutanağını ve fotoğrafları SBM’ye elektronik ortamda en geç ertesi iş günü iletmektedir.
e-Devlet Üzerinden:
- e-Devlet şifreniz veya kimlik doğrulama yöntemlerinden biriyle sisteme giriş yaparak SBM sistemi üzerinden kusur oranınızı sorgulayabilirsiniz.
SMS ile Sorgulama:
- "KKT [boşluk] araç plaka numarası" yazarak 5664’e SMS göndererek kusur oranınızı öğrenebilirsiniz.
Kaza tespit tutanağını sorgulamak için en az aşağıdaki bilgilerden birini girmeniz gerekmektedir:
- Plaka ve T.C. sürücü kimlik numarası
- Plaka ve vergi kimlik numarası
- Plaka ve sigortalı sürücü T.C. kimlik numarası
Sigorta şirketleri, kendilerine gönderilen evrakları inceleyerek kusur değerlendirmesini yapmaktadır. Eğer sigorta şirketleri kusur oranları konusunda anlaşırsa, belirlenen oranlar doğrultusunda hasar dosyası süreci ilerletilmektedir. Bu süreç tamamlanınca dosya kapatılmaktadır. Bu nedenle, kusur oranınızı düzenli olarak kontrol etmeniz ve gerekirse vakit kaybetmeden itiraz sürecini başlatmanız önemlidir.
Kusur Oranına İtiraz Nasıl Yapılır?
Trafik kazası sonucunda belirlenen kusur oranını adil bulmadığınızda, dört farklı yolla itiraz edebilirsiniz. Eğer kazaya karışan her iki aracın sigorta şirketi aynıysa, kaza tarihinden itibaren 5 gün içinde Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) üzerinden dilekçe ve belgelerle birlikte kusur oranı itiraz başvurusunda bulunabilirsiniz.
Polis tarafından tutulan kaza tespit tutanaklarına ise yazılı ya da sözlü muhalefet şerhi düşülmesi durumunda, kusur oranı Trafik Mahkemesi tarafından yeniden değerlendirilmektedir.
Bunun yanı sıra, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmak veya Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açabilirsiniz. Tahkim süreci genellikle 3-4 ay gibi kısa sürede sonuçlanmaktadır. Mahkemede hem kusur oranının değiştirilmesini hem de araç değer kaybı, kazanç kaybı gibi tazminat taleplerini dile getirebilirsiniz. Bu süreçte sunduğunuz deliller (fotoğraflar, tanık beyanları, kamera kayıtları vb.) itirazınızın başarısı açısından kritik öneme sahiptir. Ayrıca, hukuki sürecin teknik detaylarını doğru yönetebilmek için sigorta ve trafik hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almanız önerilmektedir.
Kusur Oranına İtiraz Etme Süreci
Kusur Oranı İtirazı sürecine başlamadan önce, kusur kararını dikkatlice inceleyerek hangi gerekçelerle kusurlu bulunduğunuzu anlamanız gerekmektedir. Bu aşamada, kazaya dair fotoğraflar, tanık beyanları ve kamera kayıtları gibi kanıtları toplamak önemlidir. Toplanan bu belgeler, itirazın temel dayanağını oluşturacaktır.
İkinci adımda, detaylı bir itiraz dilekçesi hazırlanmalıdır. Dilekçede, neden kusur oranına itiraz ettiğiniz açıkça belirtilmelidir. Topladığınız delillerle desteklenmelidir. Sigorta şirketlerine yapılacak itirazlar için 5 iş günü içinde başvuru zorunludur. Ayrıca başvuru sonrası, sigorta şirketi 3 iş günü içinde yeniden değerlendirme yapmakla yükümlüdür. Eğer iki tarafın da sigortası aynı şirketteyse, SBM Tutanak Değerlendirme Komisyonu’na başvurulabilmektedir.
Sürecin doğru yürütülmesi için bir avukattan destek almak büyük avantaj sağlamaktadır. Belgeler hazırlandıktan sonra ilgili sigorta şirketine veya mahkemeye sunulmalıdır. Ayrıca sürecin takibi dikkatlice yapılmalıdır. İlk başvurudan sonuç alınamazsa, Sigorta Tahkim Komisyonu’na ya da mahkemeye başvurarak hukuki yollardan hakkınızı arayabilirsiniz.
İtiraz Edilebilecek Kurumlar ve Başvuru Yolları
Sigorta şirketlerinin belirlediği kusur oranları her zaman adil olmayabilmektedir. Eğer iki aracın sigortası aynı şirkete aitse, kusur değerlendirmesi size bildirildikten sonra 5 iş günü içinde Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) Tutanak Değerlendirme Komisyonu’na itiraz edebilirsiniz. İtirazlar, SBM’nin web sitesindeki "Kaza Tespit Tutanağı Sorgulama ve İtiraz" bölümünden yapılabilmektedir.
Sigorta şirketleri farklıysa ve aralarında mutabakat sağlanmışsa, yine 5 iş günü içinde itiraz edebilmektedir. Bununla birlikte yeni belgeler sunarak kendi sigorta şirketinize başvurabilirsiniz. Sigorta şirketi bu durumda 3 iş günü içinde kusur oranını yeniden değerlendirmek zorundadır. Eğer taraflar farklı oranlar belirlemişse, dosya otomatik olarak Kaza Kusur Değerlendirme Komisyonu’na gönderilmektedir. Dosya, 3 iş günü içinde sonuçlandırılmaktadır.
Kusur oranı itiraz süresi kaçırılmışsa veya itiraz reddedilmişse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na ya da Asliye Hukuk/Ticaret Mahkemeleri’ne başvuru yapılabilmektedir. Tahkim süreci genellikle daha hızlı ilerlerken, mahkeme süreci daha uzun olabilmektedir. Her iki yöntemde de hukuki destek almak, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kaybının önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
